Na niepewność wieku radiowęglowego podawaną przez laboratoria 14C składają się zwykle niepewności wynikające ze statystyki zliczeń atomów 14C, fluktuacji poziomu zanieczyszczenia wprowadzanego podczas przygotowania próbki oraz fluktuacji parametrów aparatury pomiarowej.
Typowa precyzja naszych dat 14C
Niepewność (błąd, precyzja) daty 14C (1-sigma) podawanej przez Poznańskie Laboratorium Radiowęglowe jest określona na podstawie statystyki zliczeń lub odchylenia standardowego wyników (co najmniej 5) pomiarów cząstkowych próbki datowanej oraz próbek standardu współczesnego i tła. W praktyce, istotne niezgodności między obydwoma wskaźnikami błędu występują niezmiernie rzadko.
Przeciętna precyzja daty 14C zależy do wieku próbki. Dla próbek młodych, głównym ograniczeniem precyzji jest statystyka zliczeń 14C, a przy bardzo dużej liczbie zliczeń – powtarzalność preparatyki próbek. Dla próbek bardzo starych, decydującym składnikiem niepewności daty stają się fluktuacje poziomu tła, zależne od spektrometru AMS oraz zanieczyszczenia wprowadzaneg podczas przygotowania próbki do pomiaru AMS.
Niepewność konkretnej daty 14C może być różna od wartości przeciętnej. Statystykę niepewności dat 14C otrzymywanych dla próbek zawierających > 1 miligram węgla przedstawiają poniższe rysunki. Niepewności dat próbek mniejszych od 1 mgC rosną wraz ze zmniejszaniem masy próbek.
Małe próbki
Standardowo, do pomiaru 14C AMS przeznaczamy 1 miligram węgla. Aby móc datować mniejsze próbki przebadaliśmy zależność tła od masy próbki oraz efektywność poprawki na frakcjonowanie izotopowe. Badania wykazały wzrost tła (i wzrost błędu tła) przy zmniejszaniu masy próbek. Obserwujemy również zmniejszanie się stosunku 13C/12C przy zmniejszaniu masy próbki i stwierdzamy, że poprawka na frakcjonowanie izotopowe stosowana rutynowo w pomiarach 14C nie zawsze jest wystarczająca w przypadku próbek mniejszych niż ok. 0.2 mg C.
Błąd daty wzrasta przy zmniejszaniu masy próbki. Dla próbek młodych głównym źródłem tego wzrostu jest niepewność poprawki na frakcjonowanie izotopowe. Dla starych próbek krytyczny staje się błąd tła oraz błąd związany ze statystyką zliczeń 14C. Przeciętne błędy naszych dat 14C dla różnych wieków próbek i mas węgla podaje tabela
Dla próbek bardzo małych czasem nie udaje się wykonać pomiaru 14C. Częstość tak nieudanych pomiarów (oznaczona w tabeli jako „niedat.”) wzrasta ze zmniejszaniem masy węgla (w przedziale 0.1-0.2 mgC nie udaje się wydatować ok. 10% próbek).
Przeciętne błędy dat 14C Poznańskiego Laboratorium Radiowęglowego dla różnych wieków próbek i mas węgla
|
|||||||||||||
Wiek (tys. BP) | niedat | 0-1 | 1-3 | 3-6 | 6-10 | 10-15 | 15-20 | 20-25 | 25-30 | 30-35 | 35-40 | 40-45 | 45-50 |
Masa (mg C) | % |
± średni błąd (lat)
|
|||||||||||
>1.0 |
—
|
30 | 35 | 40 | 50 | 60 | 100 | 270 | 340 | 520 | 660 | 1200 | 2000 |
0.8-1.0 |
—
|
30 | 35 | 40 | 50 | 60 | 110 | 270 | 360 | 550 | 700 | 1300 | 3000 |
0.6-0.8 |
—
|
35 | 35 | 40 | 60 | 70 | 140 | 290 | 400 | 600 | 800 | 1500 | —- |
0.4-0.6 |
—
|
40 | 40 | 50 | 70 | 100 | 140 | 290 | 400 | 600 | 800 | 2000 | 4000 |
0.3-0.4 |
0.5%
|
40 | 50 | 50 | 70 | 100 | 160 | 300 | 400 | 900 | 1000 | 3000 | 5000 |
0.2-0.3 |
2%
|
50 | 50 | 60 | 80 | 110 | 170 | 300 | 410 | 1000 | 1300 | 3000 | —- |
0.1-0.2 |
10%
|
60 | 60 | 70 | 100 | 150 | 200 | 370 | 530 | 1200 | 2000 | 4000 | —- |
0.0-0.1 |
51%
|
100 | 110 | 110 | 160 | 190 | 250 | 360 | 900 | —- | —- | —- | —- |